در باره امر بمعروف و نهى از منكر

«1264»

367.وَ عَنْ أَبِی جُحَيْفَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) يَقُولُ :إِنَّ أَوَّلَ مَا تُغْلَبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْجِهَادِ الْجِهَادُ بِأَيْدِیكُمْ ثُمَّ بِأَلْسِنَتِكُمْ ثُمَّ بِقُلُوبِكُمْ فَمَنْ لَمْ يَعْرِفْ بِقَلْبِهِ مَعْرُوفاً وَ لَمْ يُنْكِرْ مُنْكَراً قُلِبَ فَجُعِلَ أَعْلَاهُ أَسْفَلَهُ وَ أَسْفَلُهُ أَعْلَاهُ.

367-  از ابو جحیفه (كنیه وهب ابن عبد اللّه سوآئىّ است كه از نیكان اصحاب امام علیه السّلام و دوست و مورد اطمینان بود، و حضرت او را وهب الخیر مى نامید و در كوفه بر بیت المال گماشت) روایتست كه گفت:                        

 ص 1265

شنیدم امیر المؤمنین علیه السّلام (در باره امر بمعروف و نهى از منكر) مى فرمود: 1-  اوّل چیزی كه از آن مغلوب مى گردید و شكست مى خورید (بر اثر بدبختى و دور ماندن از رحمت الهىّ از شما گرفته میشود) جهاد (زد و خورد) با دستهاتان است (كه با كفّار و مشركین نمى جنگید و حدود خدا را بر فاسقین و ستمكاران و گناهكاران اجراء نمى نمائید و آنها را تعزیر و تأدیب نمى كنید) پس از آن جهاد با زبانهاتان مى باشد (كه معاصى و زشتیها را مى بیند و مى شنوید و ندیده و نشنیده مى انگارید) پس از آن جهاد با دلهاتان است (كه با ستمكاران و بدكاران سود رسان دوستى و احترام نموده و با پرهیزكاران و نیكان دست تهى بى اعتنائى كرده دورى مى گزینید پس این هنگام كار دین تمام است چون جهاد با دست و زبان اگر ممكن نباشد همه كس توانائى بر جهاد بدل دارد هر چند نتواند آنرا آشكار سازد پس هر گاه آنرا هم از دست داد نشانه تبدّل اخلاق و گمراهى و بدبختى او در دنیا و آخرت است) 2-  پس كسی كه بدل كار شایسته را نشناخت و ناشایسته را انكار ننمود (نیكوكاران را دوست نداشته و بد كاران را دشمن ندانست كه این كار در باب امر بمعروف و نهى از منكر اقلّ واجب است) وارونه گشته و سرش پائین و پایش بالا خواهد شد (در دنیا آسایش نداشته سرگردان شود و در آخرت نیكبختى را از دست داده بكیفر همیشگى گرفتار گردد).